Dlaczego trudno jest zerwać z nałogiem?
Spis treści
Nałóg może przyjmować różne formy. Wyróżniamy uzależnienie od alkoholu lub uzależnienie od hazardu, a nawet uzależnienie od siłowni. Wspólnym mianownikiem wszystkich nałogów – niezależnie od ich podłoża – jest fakt, iż niezwykle trudno jest z nimi zerwać.
Dlaczego zerwanie z nałogiem jest takie trudne? Czy chodzi tylko o fizyczną zależność, czy też w grę wchodzą inne, bardziej skomplikowane czynniki?
Czym jest nałóg? O tym, co kryje się za uzależnieniem
Uzależnienie jest często postrzegane jako słabość charakteru, ale w rzeczywistości jest problemem o wiele bardziej złożonym. Aby zrozumieć, dlaczego zerwanie z nałogiem jest tak trudne, najpierw musimy zrozumieć, czym jest nałóg.
Nałóg jest klasyfikowany jako choroba mózgu. Wynika to z faktu, iż substancje psychoaktywne powodują długotrwałe zmiany w funkcjonowaniu mózgu, które wpływają na sposób, w jaki mózg odczuwa przyjemność, podejmuje decyzje i kontroluje impulsy. Dawniej mówiono, że osoba uzależniona nie jest w stanie „trzeźwo” myśleć, ani podejmować „trzeźwych” decyzji. Dziś wiemy już, że u podłoża irracjonalnych zachowań nie leży ani zła wola, ani stan odurzenia, ale zmiany, które zaszły w mózgu wskutek długotrwałego przyjmowania substancji uzależniającej. Zmiany te są w dużej mierze odpowiedzialne za trudności z zerwaniem z nałogiem.
Dlaczego mózg chce więcej?
Uzależnienie wpływa na mózg na kilka kluczowych sposobów, zmieniając jego strukturę i funkcjonowanie. Podstawą rozwoju nałogu jest system nagrody. To dzięki niemu odczuwamy przyjemność, a zarazem motywację do powtarzania działań, które są dla nas korzystne. Substancje uzależniające i niektóre zachowania oddziałują na system nagrody, powodując wydzielanie neurotransmiterów, takich jak dopamina, dzięki której odczuwamy szczęście czy zadowolenie. Uczucie to jest tak silne, że może prowadzić do pragnienia powtórzenia tego doświadczenia, a w więc kolejnego sięgnięcia po daną substancję czy wzorzec zachowania.
Regularne oddziaływanie na system nagrody prowadzi do jego adaptacji, a co za tym idzie obniżenia produkcji naturalnych neurotransmiterów. To z kolei sprawia, że osoba uzależniona staje się coraz bardziej zależna od substancji/wzorca zachowania, które stają się praktycznie niezbędne do normalnego funkcjonowania. Zmiany te mogą być trwałe, co tłumaczy, dlaczego osoby uzależnione często doświadczają długotrwałych problemów z regulacją nastroju i zachowania.
W miarę jak mózg adaptuje się do regularnego dostarczania określanych bodźców, rozwija się tolerancja. Osoba uzależniona potrzebuje coraz większych dawek substancji, aby osiągnąć ten sam efekt. Gdy substancja nie jest dostępna, mózg reaguje objawami odstawienia, które mogą być bardzo nieprzyjemne, a nawet niebezpieczne. To tworzy silny impuls do kontynuowania zażywania substancji, w celu uniknięcia dyskomfortu.
Dlaczego zerwanie z nałogiem jest trudne? Bariery w procesie zdrowienia
Zdrowienie z nałogu jest procesem długotrwałym i wyczerpującym. Na drodze do trzeźwości osoba uzależniona napotyka szereg przeszkód. Bariery te mogą przyjmować różne formy, zarówno wewnętrzne, jak i zewnętrzne. Jednym z największych wyzwań jest brak zrozumienia i wsparcia ze strony rodziny, przyjaciół lub społeczności. Izolacja i wsparcia mogą prowadzić do poczucia osamotnienia i zniechęcenia, co znacznie utrudnia proces zdrowienia. Kolejną barierą jest nieumiejętność radzenia sobie ze stresem i negatywnymi emocjami w zdrowy sposób. Nałogi często rozwijają się w rezultacie sięgania po substancje psychoaktywne w wyniku stresu lub niemożności poradzenia sobie z trudnymi emocjami. Zerwanie z nałogiem wymaga znalezienia innych sposobów na rozładowywanie napięcia, co może być trudne, szczególnie w początkowych etapach zdrowienia. Inną barierą jest konieczność zmiany nawyków. Zmiana zakorzenionych wzorców zachowań wymaga czasu i determinacji. Wiele osób jako barierę wskazuje także strach przed niepowodzeniem i nawrotami choroby. Stach może paraliżować i zniechęcać do podejmowania wysiłków na rzecz zdrowienia. Warto zrozumieć, że nawroty są częścią procesu i nie oznaczają całkowitej porażki.
Jak zerwać z nałogiem?
Kluczową rolę w zerwaniu z nałogiem odgrywa terapia uzależnień. Terapia ma na celu pomoc osobom zmagającym się z uzależnieniem w walce z nałogiem i odzyskaniu kontroli nad swoim życiem. Proces ten może przyjmować różne formy:
- indywidualnej pracy z terapeutą,
- terapii grupowej,
- terapii poznawczo-behawioralnej,
- leczenia farmakologicznego.
Niemniej jednak, każdorazowo powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta. Terapie są na ogół realizowane w wyspecjalizowanych placówkach. Może to być publicznych lub prywatny ośrodek leczenia uzależnień, w którym osoby uzależnione otrzymują kompleksowe wsparcie na każdym etapie procesu zdrowienia.
Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień AlkoVIP w Krakowie.
Nasza wiedza oparta jest na solidnych fundamentach psychologii i terapii, co pozwala na holistyczne podejście do problematyki uzależnień.
Posiadamy bogate doświadczenie w pracy z osobami uzależnionymi oraz ich rodzinami, a także prowadzeniu terapii grupowej i indywidualnej. W swoich artykułach stawiamy sobie za cel nie tylko dostarczanie fachowej wiedzy na temat uzależnień, ale także inspirację i wsparcie dla osób zmierzających ku zdrowemu życiu bez nałogów. Nasze teksty są rzetelne, pomocne i przystępne – skupiają się na zapobieganiu uzależnieniom, ich leczeniu oraz wspieraniu procesu rekonwalescencji.