Kryteria uzależnienia – Jak rozpoznać problem?
Spis treści
Uzależnienie jest chorobą przewlekłą. Rozwija się w czasie, a jego pierwsze symptomy są często bagatelizowane, zarówno przez osobę uzależnioną, jak i jej najbliższe otoczenie. Tymczasem im wcześniej problem zostanie dostrzeżony i nazwany, tym większa szansa na skuteczne leczenie. Dlatego tak istotne jest zrozumienie, jakie są kryteria uzależnienia i w jaki sposób pozwalają one odróżnić zwykłe używanie substancji od rozwiniętego nałogu.
Specjaliści wyróżniają różne typy kryteriów pomagających w diagnozie. Kryteria uzależnienia od alkoholu to m.in. utrata kontroli nad ilością spożywanej substancji czy konieczność sięgania po coraz większe dawki. Z kolei kryteria uzależnienia od narkotyków mogą obejmować obsesyjne myślenie o substancji – jej zdobywaniu i zażywaniu. Wspólnym mianownikiem wszystkich uzależnień jest postępująca utrata wolności i podporządkowanie życia substancji lub zachowaniu, od którego osoba staje się zależna.
Kryteria uzależnienia od alkoholu
Najczęściej obserwowane kryteria uzależnienia od alkoholu obejmują:
- utratę kontroli nad ilością spożywanego alkoholu – osoba obiecuje sobie, że wypije niewiele, a kończy na dużej ilości trunków,
- głód alkoholowy – silne pragnienie lub przymus sięgnięcia po alkohol, którego trudno się oprzeć,
- tolerancję organizmu – potrzeba wypijania coraz większych dawek, aby osiągnąć ten sam efekt,
- objawy odstawienne – drżenie rąk, nadmierna potliwość, niepokój, a nawet drgawki w sytuacji, gdy osoba nie pije,
- zaniedbywanie obowiązków i relacji – alkohol staje się ważniejszy niż praca, rodzina czy zdrowie,
- kontynuowanie picia mimo negatywnych konsekwencji – np. problemów zdrowotnych, konfliktów rodzinnych czy kłopotów prawnych.
Rozpoznanie kryteriów uzależnienia od alkoholu jest pierwszym krokiem w stronę terapii. takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest ośrodek odwykowy – miejsce, w którym możemy uzyskać fachową diagnozę i podjąć leczenie.
Kryteria uzależnienia od narkotyków
Uzależnienie od narkotyków rozwija się bardzo szybko i często bywa trudniejsze do zauważenia niż uzależnienie od alkoholu. Wynika to z faktu, że wiele substancji psychoaktywnych oddziałuje na organizm i psychikę w sposób niezwykle intensywny, a ich zażywanie prowadzi do silnej zależności zarówno fizycznej, jak i psychicznej.
Najczęściej wskazywane przez specjalistów kryteria uzależnienia od narkotyków obejmują:
- tolerancję – organizm potrzebuje coraz większych dawek, aby osiągnąć oczekiwany efekt,
- objawy abstynencyjne – pojawiające się przy odstawieniu, takie jak ból, nudności, bezsenność, drżenie mięśni, drażliwość czy silny niepokój,
- utratę kontroli – osoba nie jest w stanie powstrzymać się od zażywania narkotyku, mimo wcześniejszych obietnic i prób rezygnacji,
- silne pragnienie (głód narkotykowy) – obsesyjne myślenie o substancji i poszukiwanie okazji do jej zdobycia,
- zaniedbywanie życia codziennego – szkoły, pracy, relacji rodzinnych czy zdrowia,
- kontynuowanie zażywania mimo świadomości szkód – nawet wtedy, gdy pojawiają się poważne konsekwencje zdrowotne, prawne czy finansowe.
Ogólne kryteria uzależnienia
Choć każda substancja psychoaktywna działa na organizm w inny sposób, to mechanizmy kształtowania się nałogu są do siebie bardzo podobne. Zarówno kryteria uzależnienia od alkoholu, jak i kryteria uzależnienia od narkotyków obejmują te same kluczowe elementy:
- rosnącą tolerancję organizmu,
- objawy odstawienne,
- utratę kontroli nad używaniem substancji,
- silny głód psychiczny,
- zaniedbywanie codziennych obowiązków i relacji.
Świadomość jasnego zdefiniowania kryteriów uzależnienia ułatwia rozpoznanie problemu i podjęcie pierwszego kroku w stronę leczenia.
Prywatny Ośrodek Leczenia Uzależnień AlkoVIP w Krakowie.
Nasza wiedza oparta jest na solidnych fundamentach psychologii i terapii, co pozwala na holistyczne podejście do problematyki uzależnień.
Posiadamy bogate doświadczenie w pracy z osobami uzależnionymi oraz ich rodzinami, a także prowadzeniu terapii grupowej i indywidualnej. W swoich artykułach stawiamy sobie za cel nie tylko dostarczanie fachowej wiedzy na temat uzależnień, ale także inspirację i wsparcie dla osób zmierzających ku zdrowemu życiu bez nałogów. Nasze teksty są rzetelne, pomocne i przystępne – skupiają się na zapobieganiu uzależnieniom, ich leczeniu oraz wspieraniu procesu rekonwalescencji.