Syndrom odstawienia alkoholu, narkotyków – zespół odstawienny

Syndrom odstawienia – może to być syndrom odstawienia alkoholu lub syndrom odstawienia narkotyków – znany również jako zespół odstawienny, to zbiór objawów pojawiających się po nagłym zaprzestaniu lub znacznym ograniczeniu spożywania substancji uzależniających. Objawy towarzyszące syndromowi odstawienia mogą się manifestować w postaci objawów fizycznych i psychicznych. Ich nasilenie zależy od rodzaju substancji, długości jej używania oraz indywidualnych predyspozycji organizmu.

Skuteczne radzenie sobie z zespołem odstawiennym wymaga profesjonalnej pomocy i wsparcia. Taką pomoc uzyskamy w szpitalu lub wyspecjalizowanym ośrodku leczenia uzależnień. 

Syndrom odstawienia alkoholu, narkotyków – Co to jest?

Syndrom odstawienia (zespół odstawienny) to zespół objawów które występują, gdy osoba nagle przestaje używać substancji uzależniającej lub znacząco zmniejsza jej dawkę. W przypadku ograniczenia spożycia alkoholu mamy do czynienia z syndromem odstawienia alkoholu, a w przypadku narkotyków z syndromem odstawienia narkotyków. Objawy występujące w przebiegu zespołu odstawiennego są wynikiem reakcji organizmu, który przystosował się do regularnej obecności danej substancji, a teraz musi funkcjonować bez jej wsparcia. Jak to dokładnie działa?

Syndrom odstawienia występuje, ponieważ organizm i mózg adaptują się do stałej obecności substancji uzależniającej. Kiedy osoba regularnie zażywa alkohol lub narkotyki, ciało i mózg uczą się funkcjonować z ich obecnością. Substancje te wpływają na neuroprzekaźniki w mózgu, które regulują nastrój, sen, apetyt i inne funkcje. Kiedy substancja zostaje nagle odstawiona, mózg i ciało muszą przystosować się do jej braku, co prowadzi do wstępowania różnorodnych objawów fizycznych i psychicznych.

Zespół odstawienny – objawy 

Tam, gdzie w grę wchodzi syndrom odstawienia, objawy mogą się różnić w zależności od rodzaju substancji, długości i intensywności używania oraz indywidualnych predyspozycji. Wyróżniamy tutaj przede wszystkim objawy fizyczne i psychiczne. Często nakładają się one na siebie, serwując osobie uzależnionej bardzo nieprzyjemne doświadczenia. W skrajnych przypadkach osoby w zespole odstawienia odnoszą wrażenie, ze doświadczane przez nich objawy – zarówno fizyczne, jak i psychiczne – zagrażają ich zdrowiu, a nawet życiu. 

Syndrom odstawienia – objawy fizyczne 

• Drżenie rąk i ciała jest powszechnym objawem zarówno w syndromie odstawiennym alkoholowym, jak i narkotykowym. 
• Nadmierne pocenie się, zwłaszcza w nocy.
• Problemy żołądkowe, w tym nudności i wymioty.
• Częste i uporczywe bóle głowy.
• Bezsenność lub przerywany sen to częste objawy, które mogą trwać przez kilka tygodni.

Syndrom odstawienia – objawy psychiczne 

• Podwyższony poziom lęku i niepokoju.

• Uczucie smutku, beznadziei i obniżenie nastroju.

• Wzmożona drażliwość i łatwe popadanie w złość.

• W cięższych przypadkach odstawienia, zwłaszcza w przypadku zespołu odstawiennego po alkoholu mogą wystąpić halucynacje.

• Głód narkotykowy lub alkoholowy, czyli intensywna chęć powrotu do używania substancji.

Kiedy występuje zespół odstawienny po alkoholu?

Objawy zespołu odstawiennego po alkoholu mogą pojawić się już w kilka godzin po ostatnim spożyciu alkoholu i rozwijać się w ciągu kilku dni. Proces ten możemy podzielić na kilka etapów:

• Faza Wczesna (6-12 godzin po ostatnim spożyciu): Lekkie objawy odstawienia mogą pojawić się już po 6 godzinach od ostatniego spożycia alkoholu. Obejmują one drżenie rąk, pocenie się, bóle głowy, nudności, niepokój i bezsenność.

• Faza Ostra (12-48 godzin po ostatnim spożyciu): W tym okresie objawy odstawienia nasilają się. Mogą wystąpić drżenie ciała, nudności i wymioty, wzmożone pocenie się, wzrost ciśnienia krwi i przyspieszone tętno, silny niepokój i drażliwość, halucynacje wzrokowe, słuchowe lub dotykowe. W cięższych przypadkach w fazie ostrej mogą występować drgawki. 

• Faza Krytyczna (48-72 godziny po ostatnim spożyciu): Najcięższe objawy, takie jak delirium tremens (DT), mogą wystąpić między 48 a 72 godziną. Delirium tremens to stan zagrażający życiu, który charakteryzuje się dezorientacją, silnymi halucynacjami, ciężką nadaktywnością autonomicznego układu nerwowego (wysokie ciśnienie krwi, szybkie tętno), drżeniem ciała, wysoką gorączką, utratą przytomności i możliwością wystąpienia napadów drgawkowych. 

• Faza Późna (72 godziny i dłużej): Objawy odstawienia mogą utrzymywać się przez kilka tygodni, choć są one zazwyczaj mniej intensywne. Długoterminowe objawy odstawienia mogą obejmować:

• utrzymujący się niepokój i drażliwość,

• problemy ze snem (bezsenność, koszmary nocne), 

• zmniejszenie apetytu i utratę masy ciała, 

• stany depresyjne i zmniejszoną motywację. 

Zespół odstawienny – leczenie 

Zespół odstawienny alkoholowy, podobnie jak syndrom odstawienia narkotyków, wymaga odpowiedniego podejścia. Samodzielne odtrucie alkoholowe jest nie tylko trudne, ale może również powodować zagrożenie dla życia i zdrowia pacjenta, zwłaszcza jeśli jednym z objawów zespołu odstawiennego są halucynacje. Doświadczająca halucynacji osoba może podejmować działania niebezpieczne i stanowić zagrożenie tak dla siebie, jak i dla otoczenia. Dlatego łagodzenie objawów zespołu odstawiennego (często możemy się spotkać z nie do końca prawidłowym określeniem leczenia zespołu odstawiennego) powinno być prowadzone przez wyspecjalizowany ośrodek leczenia uzależnień alkoholowych, w którym lekarze i terapeuci dysponują narzędziami umożliwiającymi skuteczne zarządzanie objawami i jednocześnie, na kolejnym etapie mogą wdrożyć leczenie właściwe jakim jest terapia alkoholowa.

Zarządzanie objawami syndromu odstawienia, zarówno po alkoholu, jak i narkotykach, jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta oraz podniesienia skuteczności procesu zdrowienia. Proces ten obejmuje zarówno medyczne, jak i psychologiczne podejście, które pomagają złagodzić objawy i wspierają pacjenta w trudnym okresie. Najważniejszym elementem zarządzania objawami syndromu odstawienia jest detoksykacja pod nadzorem medycznym. Detoksykacja pomaga oczyścić organizm z substancji uzależniającej i toksyn.

W procesie detoksykacji stosujemy leki, których zadaniem jest złagodzenie objawów odstawienia i zapobieganie powikłaniom. Ponadto, personel medyczny cały czas monitoruje stan zdrowia pacjenta. Monitorowanie obejmuje regularne pomiary ciśnienia krwi, tętna, temperatury ciała oraz obserwację stanu psychicznego pacjenta.