Czy można kogoś wysłać na przymusowy odwyk alkoholowy?

„Wysłać czy nie wysłać?” To pytanie często rodzi się w umysłach bliskich osób zmagających się z problemem alkoholowym w rodzinie. Kiedy ktoś, kogo kochamy, znajduje się w pułapce uzależnienia, troska o jego ich zdrowie i dobrostan prowadzi nas do rozważań na temat przymusowego odwyku alkoholowego. 

Czy przymusowe leczenie alkoholizmu jest moralnie akceptowalne, legalne i skuteczne? Jakie warunki należy spełnić, aby zgłosić bliską nam osobę na odwyk alkoholowy? W tym artykule poddajemy analizie kwestię przymusowego odwyku alkoholowego i staramy się odpowiedzieć na pytanie, czy to realna opcja dla osób dotkniętych uzależnieniem od alkoholu oraz ich rodzin.

Co to jest odwyk? 

Odwyk alkoholowy to pierwszy i kluczowy etap leczenia uzależnienia od alkoholu, polegający na przerwaniu ciągu alkoholowego oraz oczyszczeniu organizmu z toksyn powstałych w wyniku nadmiernego spożycia alkoholu. Proces ten – nazywany detoksykacją – przeprowadzany jest pod nadzorem medycznym i często wspomagany farmakologicznie, aby złagodzić objawy zespołu abstynencyjnego, takie jak drżenie, lęk, bezsenność, nadciśnienie, a w cięższych przypadkach również drgawki czy majaczenie alkoholowe. Celem odwyku jest ustabilizowanie stanu fizycznego pacjenta i przygotowanie go do dalszej terapii psychologicznej oraz pracy nad trzeźwością.

Przymusowy odwyk alkoholowy

Przymusowy odwyk alkoholowy to terapia alkoholowa, która jest narzucona osobie uzależnionej przez organy zewnętrzne, najczęściej sąd. Osoba skierowana na przymusowy odwyk, może być zobowiązana do udziału w programach terapeutycznych i odwykowych, nawet jeśli nie wyraziła zgody na leczenie. Ta forma terapii jest zazwyczaj stosowana w przypadkach, kiedy:

• chory stanowi poważne zagrożenie dla siebie lub innych,
• zdrowie lub życie chorego jest poważnie zagrożone przez nadmierną konsumpcję alkoholu.

Przymusowe leczenie alkoholizmu jest realizowane za pośrednictwem różnych form:

• hospitalizacji na oddziale psychiatrycznym,
• przymusowego leczenia odwykowego w specjalistycznym ośrodku, 
• nakazu udziału w programach terapeutycznych i rehabilitacyjnych.

W większości przypadków przymusowy odwyk jest środkiem ostatecznym, stosowanym tylko w sytuacjach, gdy inna forma pomocy okazała się nieskuteczna lub osoba uzależniona nie zdaje sobie sprawy z powagi swojego uzależnienia. W tym miejscu warto zaznaczyć, że przymusowe odtrucie alkoholowe i leczenie są kwestiami regulowanymi przez obowiązujące przepisy prawa. Decyzja o skierowaniu na przymusowy odwyk musi być podjęta z uwzględnieniem praw pacjenta i występujących okoliczności. 

Kiedy może być przymusowy odwyk alkoholowy?

Przymusowy odwyk alkoholowy może zostać orzeczony wobec osoby uzależnionej, która swoim zachowaniem stwarza zagrożenie dla siebie lub otoczenia – przede wszystkim dla najbliższej rodziny. W polskim systemie prawnym podstawę do wszczęcia takiego postępowania daje ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Do przymusowego leczenia mogą zostać skierowane osoby, które:

• zakłócają porządek publiczny lub współżycie społeczne,
• demoralizują małoletnich,
• uchylają się od obowiązku alimentacyjnego,
• zagrażają zdrowiu i życiu własnemu lub innych.

Wniosek o przymusowe leczenie może złożyć m.in. członek rodziny, opieka społeczna, kurator sądowy czy policja. Następnie sprawa trafia do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, a potem do sądu rejonowego, który podejmuje decyzję o skierowaniu na leczenie odwykowe – ambulatoryjne lub stacjonarne.

Jak wysłać kogoś na przymusowy odwyk?

Wysłanie osoby uzależnionej na odwyk alkoholowy bez jej woli to skomplikowany proces, który wymaga podjęcia pewnych kroków prawnych. W pierwszej kolejności należy się zgłosić do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych właściwej według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy. Komisja jest uprawniona do skierowania osoby uzależnionej na badanie przez biegłych w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego.

>> Sprawdź również: Jak pomóc alkoholikowi?

Kto może się zwrócić z wnioskiem do Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych?

Wniosek do komisji może skierować każda osoba i instytucja, która jest w stanie udokumentować:

• występowanie rozkładu życia rodzinnego, 
• demoralizację małoletnich, 
• uchylanie się od pracy, 
• systematyczne zakłócanie spokoju lub porządku publicznego. 

Wykazując przed komisją naganne zachowania osoby uzależnionej warto powołać się na fakty, które potwierdzają problem z nadmiernym spożywaniem alkoholu, a więc:

• interwencje policji, 
• pobyty w izbie wytrzeźwień, 
• dokumentację lekarską, 
• opinie pedagoga szkolnego, 
• opinie psychologa, 
• wyroki w sprawach karnych, 
• itp. 

Jak przebiega dalsze postępowanie?

W sytuacji, w której Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych uzna, że występują podstawy do skierowania osoby uzależnionej na obowiązkowe leczenie wystąpi z odpowiednim wnioskiem do sądu rejonowego. Sąd rejonowy wszczyna postępowanie na wniosek komisji lub prokuratora, a nie rodziny czy instytucji, która wystąpiła z wnioskiem do Komisji. Do wniosku do sądu dołącza się zebraną dokumentację oraz opinię biegłego (jeśli zostało przeprowadzone). 

Orzeczenie o obowiązku poddania się leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku.

Gdzie może odbyć się przymusowy odwyk alkoholowy?

Sąd może skierować osobę na leczenie odwykowe w publicznych placówkach w trzech formach:

• Poradnie leczenia uzależnień (ambulatoryjne) – prowadzone przez ośrodki współpracujące z NFZ; nie wymagają skierowania, można z nich korzystać niezależnie od miejsca zamieszkania.

• Oddziały dzienne leczenia uzależnień – Pacjent codziennie uczestniczy w intensywnym programie terapeutycznym przez kilka godzin.

• Oddziały stacjonarne (całodobowe) – leczenie odbywa się w szpitalu lub wyspecjalizowanej placówce (turnus odwykowy trwa przeciętnie 6–8 tygodni).

Możliwym – choć nieobowiązkowym wariantem – jest dobycie obowiązkowego odwyku alkoholowego i leczenia w prywatnych klinikach uzależnień. Prywatne ośrodki często oferują wyższy komfort.

Potrzebny Ci dobry ośrodek leczenia uzależnień? Pozostajemy do dyspozycji. Współpracujemy z pacjentami, którzy dobrowolnie podejmują leczenie w naszej placówce, jak i z osobami, skierowanymi na leczenie przymusowe. Każdorazowo zapewniamy profesjonalną i fachową pomoc medyczną i psychologiczną, realizując tym samym założenia procesu terapeutycznego.