Seksoholizm, czyli uzależnienie od seksu – objawy, leczenie

Uzależnienie od seksu jest nałogiem. Podobnie jak uzależnienie od alkoholu czy narkotyków nadmierna, patologiczna potrzeba podejmowania czynności seksualnych jest bardzo wyniszczająca dla organizmu. Dotyka zarówno sfery psychicznej, jak i fizycznej, rodzi zagrożenia zdrowotne i wpływa negatywnie na relacje interpersonalne. 

Czym jest seksoholizm? Jakie są jego objawy? Jak przebiega leczenie? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań dotyczących uzależnienia od seksu znajdziesz w poniższym artykule. 

Czym jest uzależnienie od seksu?

Seksoholizm nazywany również erotomaniom to uzależnienie od uprawiania seksu. Uzależnienie to zaliczamy do grupy uzależnień behawioralnych. Seksoholik jest zależny od pewnych zachowań seksualnych, co wiąże się z okresowym lub stałym przymusem ich podejmowania w celu wywołania podniecenia i euforii. Skąd się bierze uzależnienie od seksu?

Seksoholicy często pochodzą z rodzin dysfunkcyjnych, borykających się z różnymi formami uzależnień i stosujących przemoc psychiczną lub fizyczną. Dorastanie w takiej rodzinie powoduje poczucie osamotnienia, lęku, niskiego poczucia własnej wartości, a także wzbudza nieufność wobec innych i uniemożliwia wchodzenie w głębokie związki interpersonalne. Z badań wynika również, że osoby uzależnione do seksu w znacznej większości były wykorzystywane seksualnie w dzieciństwie.  

Seksoholizm to choroba 

W 2018r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) włączyła uzależnienie od seksu do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób Psychicznych (ICD-11). Równocześnie WHO określiła wytyczne, na podstawie których diagnozuje się uzależnienie od seksu. To:

• systematyczne angażowanie się w powtarzające się czynności seksualne, tak że stają się one sensem życia i prowadzą aż do zaniedbania zdrowia, rodziny, relacji z innymi ludźmi, pracy, codziennych obowiązków i zainteresowań;
• podejmowanie licznych prób kontrolowania lub znacznego ograniczenia powtarzających się zachowań seksualnych, ale są one nieudane;
• powtarzanie swoich zachowań seksualnych i nie możność zrezygnowania z nich, pomimo że ich negatywne konsekwencje narastają, np. chory traci pracę, popada w długi, jego związek rozpada się;
• angażowanie się w powtarzające się zachowania seksualne, nawet jeśli chory czerpie z nich niewielką satysfakcję, lub w ogóle nie przynoszą mu one zadowolenia.

Objawy uzależnienia od seksu

Literatura fachowa wskazuje na sześć wyznaczników, które wskazują uzależnienie od seksu. Występowanie co najmniej dwóch spośród nich powinno wzbudzić czujność osoby, która je u siebie zauważy albo u kogoś z otoczenia. Należą do nich:

• poczucie przymusu, 
• brak kontroli nad zachowaniem, 
• potrzeba coraz silniejszych doznań, 
• zaniedbywanie obowiązków, 
• ograniczenie innych przyjemności, 
• kontynuowanie zachowania mimo jego szkodliwości. 

Co to oznacza w praktyce? Poczucie przymusu wiąże się z brakiem odczuwania autentycznego pożądania i ochoty na uprawianie seksu. Zamiast tego choru odczuwa silny, fizyczny przymus znalezienia zaspokojenia, nawet gdy sprawia ono ból. Z czasem radość odczuwana z doznań znika i osoba uzależniona odczuwa potrzebę sięgania po nowe, coraz silniejsze doświadczenia. Stąd potrzeba szukania nowych partnerów seksualnych, nowych okoliczności i sposobów na osiągnięcie fizycznej satysfakcji. Granica tych poszukiwań stale się przesuwa. Dotyczy to zarówno własnych granic osoby chorej, jak i innych ludzi. Czasami uzależnienie od seksu wiąże się z angażowaniem innych osób w podejmowane działania, nawet wbrew ich woli. 

Osoba funkcjonująca zdrowo potrafi kontrolować swoje pożądanie. Seksoholik nie. W rezultacie osoba uzależniona od seksu wchodzi w interakcje z przypadkowymi partnerami, w niebezpiecznych miejscach i nieodpowiednich sytuacjach. Wraz z rozwojem uzależnienia traci zainteresowanie dotychczasowymi pasjami, zaniedbuje przyjaciół i rodzinę, obowiązki zawodowe. Temu wszystkiemu towarzyszy bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia, które wynika z podejmowania aktywności seksualnych w niebezpiecznych miejscach i z przypadkowymi osobami.

Jak zaczyna się uzależnienie od seksu?

Uzależnienie od seksu często rozwija się stopniowo i może pozostać niezauważone przez długi czas. Początkowo zachowania seksualne przynoszą ulgę w stresie, nudzie lub napięciu emocjonalnym. Z czasem jednak przestają być wyborem, a stają się przymusem – sposobem na regulowanie emocji i ucieczkę od problemów.

Podobnie jak w przypadku innych uzależnień behawioralnych, uzależnienie od seksu rozwija się na tzw. pętli nagrody. Każda aktywność seksualna wywołuje silną przyjemność (wydzielanie dopaminy), co skłania do jej powtarzania. Jeśli dana osoba nie potrafi inaczej poradzić sobie z napięciem emocjonalnym, coraz częściej sięga po seks lub związane z nim bodźce jako formę ulgi.

Z czasem zwiększa się potrzeba intensywniejszych doznań, pojawia się utrata kontroli, a próby ograniczenia zachowań kończą się frustracją i niepowodzeniem. Uzależnienie może przybrać formę zarówno licznych kontaktów seksualnych, jak i nadmiernej konsumpcji pornografii, masturbacji czy czatów erotycznych.

Leczenie seksoholizmu

W leczeniu uzależnienia od seksu najczęściej stosuje się połączenie psychoterapii z terapią farmakologiczną. W psychoterapii seksoholizmu zazwyczaj stosuje się sesje indywidualne, choć skuteczna w leczeniu jest również terapia grupowa. Ta ostatnia daje osobie uzależnionej poczucie, że nie jest sama ze swoim problemem. 

Terapia w uzależnieniu od seksu jest ukierunkowana na naukę radzenia sobie z emocjami przy pomocy innych narzędzi niż przygodne kontakty seksualne. Paca terapeutyczna skupia się na odbudowie pewności siebie osoby uzależnionej. Na miejsce terapii można wybrać prywatny ośrodek leczenia uzależnień lub placówkę publiczną. Warto przy tym zwrócić uwagę na to, żeby wybrany przez nas ośrodek miał doświadczenie w pracy z uzależnieniem od seksu. Nasz ośrodek AlkoVip oferuje między innymi leczenie seksoholizmu w Krakowie.

Ile trwa leczenie seksoholizmu?

Leczenie seksoholizmu to proces indywidualny, którego długość zależy od wielu czynników. Nie ma jednej, sztywno określonej ramy czasowej. W przypadku większości osób trwa od kilku miesięcy do nawet kilku lat, w zależności od głębokości problemu, motywacji pacjenta, współwystępujących zaburzeń psychicznych oraz gotowości do zmiany. 

Leczenie seksoholizmu są realizowane w ramach poszczególnych etapów:

• Diagnoza i wstępna psychoedukacja – pierwsze spotkania służą rozpoznaniu skali problemu, określeniu wzorców zachowań i ich funkcji emocjonalnych.
• Terapia indywidualna – kluczowy etap leczenia, najczęściej realizowany w formie cotygodniowych spotkań.
• Terapia grupowa – może być formą uzupełniającą lub kontynuacją leczenia.

Wielu specjalistów podkreśla, że leczenie seksoholizmu to proces długoterminowy, który wymaga utrzymania czujności nawet po zakończeniu intensywnej terapii. 

Co wpływa na czas leczenia?

O czasie leczenia decyduje:

• poziom uzależnienia (czy są to zachowania kompulsywne, czy uzależnienie z elementami obsesji),

• gotowość do zmiany i otwartość na terapię,

• czy osoba zgłasza się na leczenie dobrowolnie, czy pod presją (np. partnera, sądu),

• obecność innych uzależnień (np. od pornografii, substancji),

• relacje interpersonalne i wsparcie bliskich.

Leczenie seksoholizmu to długofalowy proces terapeutyczny, którego celem nie jest całkowite wyeliminowanie seksualności, ale odzyskanie nad nią kontroli i nauczenie się funkcjonowania bez przymusu. W wielu przypadkach pełne ustabilizowanie objawów i utrzymanie zdrowych nawyków zajmuje kilkanaście miesięcy, a niektórzy pacjenci pozostają pod opieką terapeuty przez lata.